Naast erfelijke aanleg beïnvloeden omgevingsfactoren jouw gezondheid. Deze invloed is aanzienlijk. Volgens hoogleraar Roel Vermeulen van de Universiteit van Utrecht bepaalt het exposoom – een verzamelnaam voor omgevingsfactoren – voor ongeveer 70 procent het ontstaan van chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten, diabetes en kanker. Of je deze aandoeningen krijgt, hangt mede af van hoe groen, stil en schoon jouw leefomgeving is en of deze bijdraagt aan een gezonde leefstijl. Vier van deze omgevingsfactoren op een rij.
Groen beïnvloedt de gezondheid meestal positief. Aanwezigheid ervan stimuleert gezond gedrag, zoals meer bewegen en buiten zijn. Daar komt bij dat groen stress reduceert, de luchtkwaliteit verbetert en hittestress voorkomt. Een enkel keer heeft groen een negatief effect, zoals pollen die hooikoorts veroorzaken. Het RIVM heeft een model ontwikkeld dat deze invloeden samenvat.
Het maakt veel verschil of we vogeltjes horen fluiten of vliegtuigen over horen razen. In ons lawaaiige land is het niet altijd gemakkelijk om ons in onze omgeving te ontspannen. Geluid leidt ons af of houdt ons uit de slaap. Uit een grondige studie van het RIVM naar de beleving van de woonomgeving blijkt dat wegverkeer de belangrijkste bron is van overmatig geluid.
Een onzichtbare maar niet onbetekenende invloed heeft de lucht om ons heen. Daarin zitten deeltjes zoals fijnstof, die bijvoorbeeld bij inademing kunnen bijdragen aan het ontstaan van aandoeningen. Luchtverontreiniging ontstaat door activiteiten in binnen- (40 procent) en buitenland (60 procent). In Nederland is volgens het Schone Lucht Akkoord wegverkeer de belangrijkste boosdoener.
Als we gezond willen blijven, moeten we letten op onze leefstijl. Of we daarin slagen, hangt niet alleen af van onszelf maar ook van onze omgeving. In hoeverre verleidt deze om te bewegen, te ontmoeten en gezond te eten? Dat laatste kan lastig zijn. We worden vaak verleid tot ongezonde keuzes. De Universiteit van Amsterdam heeft een meetinstrument ontwikkeld voor de gezondheid van de voedselomgeving die scores toekent per verkooppunt van voeding.