Piepjong geleerd, oud gedaan
Ook jongeren en zelfs dreumessen bewegen vaak te weinig. De speeltuinen in Enschede en 3X3Unites in Rotterdam zetten zich in om dat te veranderen. Ze dragen bij aan een beter ingerichte leefomgeving die nodig is om mensen meer te laten bewegen. Het zijn voorbeelden van lokale beweeginitiatieven voor mensen met minder kansen die door ZonMw worden ondersteund.
Tekst: Tjitske Lingsma
Een peutertje rijdt op een speciaal klein fietsje. Andere kleintjes kruipen, rennen en spelen samen. Ouders en verzorgers houden een oogje in het zeil. Dit is de dreumesochtend die, speciaal voor kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar, wekelijks in 2 speeltuinen in Enschede plaatsvindt. ‘We organiseren deze inloopochtenden omdat ook deze leeftijdsgroep te weinig beweegt. Dat geldt zeker voor deze 2 wijken. Vanuit de speeltuinen verrichten we extra inspanning om te zorgen dat mensen zich hiervan bewust worden’, vertelt Henja Bartelink, directeur van de Enschedese Speeltuinen, die maar liefst 17 speeltuinen in de stad runt.
Leefomgeving
Het is een probleem dat ook Lea van Dongen, programmaleider bij Jantje Beton, ziet. ‘De kleintjes zitten veel: in een kinderwagen, een zitje of een bakfiets. Zelfs op die leeftijd halen kinderen de beweegnorm vaak niet. Bovendien wordt er bijna niets voor hen georganiseerd. Terwijl kinderen juist heel graag bewegen. Als ze van jongs af gewend zijn om naar de speeltuin te gaan en in beweging zijn, blijven ze het doen’, zegt Van Dongen. Een goed ingerichte leefomgeving die uitnodigt om te bewegen is daarbij cruciaal. ‘Als er geen speelruimte is in de directe omgeving, is het voor een kind heel lastig om buiten te spelen’, aldus Van Dongen.
Opvoedkundige
De speeltuinen in Enschede, die positief voor de leefomgeving zijn, zijn er overigens niet alleen voor kinderen. ‘We willen een laagdrempelig ontmoetingscentrum zijn voor jong en oud, waar ontmoeten en bewegen centraal staan’, vertelt Bartelink. Tijdens de dreumesochtenden is ook een opvoedkundige van de welszijnsorganisatie Alifa aanwezig. Ouders kunnen bij deze professional terecht met vragen over de ontwikkeling van hun kind. ‘Wij willen de inloopochtenden uitrollen over Enschede. In de nieuwste wijken zijn geen speeltuinen. Er zijn slechts veldjes. Maar daar wordt niets georganiseerd’, legt Bartelink uit.
Een goed ingerichte leefomgeving die uitnodigt om te bewegen is cruciaal
Basketballers tijdens een activiteit van het Buurtsteunpunt van het Leger des Heils
Foto: Miquel Pocorni
Gerenoveerd basketbalveld
In Beverwaard, een kwetsbare wijk in het zuidoosten van Rotterdam, ervaren ze hoe belangrijk de leefomgeving is. ‘De sfeer is zo veranderd sinds het veld is gerenoveerd’, vertelt Miquel Pocorni. Hij is wijkbewoner en creatieve facilitator bij 3X3 Unites. Dit is een organisatie die via de straatsport 3x3 basketbal, jongeren stimuleert meer te bewegen maar hen ook ondersteuning biedt en zich inzet voor betere sport- en speelvelden.
Het basketbalveld in het Middachtenplantsoen heeft met steun van Jantje Beton, de Johan Cruyff Foundation en Krajicek Foundation net een opknapbeurt gehad, waardoor het betere baskets heeft. De vloer heeft niet alleen mooie kleuren, maar is ook beter voor de knieën en is geluiddempend waardoor het gunstiger is voor de wijk. ‘Er moeten goede faciliteiten zijn zoals dit veld waar jongeren echt heen willen gaan. Het moet ook een veilige plek zijn. Niet alleen voor het bewegen zelf. Maar ook om ervoor te zorgen dat iedereen zich welkom voelt: jongens, meisjes, ondernemers en moeders’ zegt Pocorni. Hij ziet hoe de renovatie positief voor de wijk werkt. ‘Bewoners voelen zich gezien.’ Op dit moment wordt met steun van de Krajicek Foundation gewerkt aan de renovatie van een tweede sportveld.
Rolmodellen
3X3 Unites ziet beweging ook als tool voor persoonlijke groei. ‘Het is mooi om de veranderingen te zien als jongeren opeens een andere rol in de wijk hebben’, legt Pocorni uit.
Eén van de manieren dat te doen is door hen als rolmodel in te zetten. Deze rolmodellen helpen mee om minstens 100 jongeren te laten ervaren wat bewegen kan betekenen. ‘We richten ons op jongeren, maar iedereen kan rolmodel zijn. Het belangrijkste is dat deze persoon energie uitstraalt, in contact staat met jongeren en samen met hen iets wil opbouwen’, zegt Pocorni. Hij geeft als voorbeeld een jongere die graag krachttraining wil geven. ‘Het is van belang dat hij ook zelf jongeren kent die hij enthousiast kan maken.’
Er moeten goede faciliteiten zijn, waar jongeren echt heen willen gaan. Het moet ook een veilige plek zijn.
Beweegalliantie
Beide projecten krijgen steun van het programma ‘Kennis- en implementatie impuls bewegen in het dagelijks leven’, waarmee ZonMw lokale beweeginitiatieven stimuleert voor mensen met minder kansen en kennisontwikkeling bevordert. Het doel: zorgen dat bewegen gewoon wordt. Het ZonMw-programma is onderdeel van het Groeiprogramma van de Beweegalliantie. Erik Lenselink, directeur Beweegalliantie, is enthousiast over beide initiatieven. ‘Vanuit hyper lokale initiatieven, zoals in de Beverwaard en Enschede, wordt bewegen gestimuleerd voor en door doelgroepen. Een andere manier dan gebruikelijk, die van essentieel belang is om heel Nederland meer aan het bewegen te krijgen. Het zou fantastisch zijn als deze vernieuwende initiatieven op heel veel meer plekken in Nederland navolging krijgen!’
Handboek
Momenteel werkt Jantje Beton aan een handboek over inloopochtenden. De ervaringen van de Enschedese Speeltuinen vormen hiervoor de basis. Tal van onderwerpen komen aan bod, zoals adviezen hoe speeltuinen en welzijnsorganisaties samen kunnen werken. ‘We willen het alle speeltuinen in Nederland aanbieden om hen te helpen met het opzetten van deze inloopochtenden voor de allerkleinsten en hun ouders’, zegt Van Dongen. ‘Als je kinderen vraagt wat hun favoriete plek is om buiten te spelen, dan staat de speeltuin bovenaan.’ ←