Madeleen Helmer stond aan de wieg van het Rode Kruis Klimaatcentrum en werkt inmiddels bij Klimaatverbond Nederland. Daar leidt zij projecten rond hitteadaptatie, om de gezondheidsgevolgen van hitte voor kwetsbare mensen te verkleinen. De afgelopen 10 jaar zag zij de temperaturen stijgen en de groep kwetsbaren groter worden. Wat is haar gedroomde gezonde leefomgeving in 2034?

‘Als je vertelt dat hitte in Nederland het gevaarlijkste gezondheidsrisico is van klimaatverandering, gelooft bijna niemand je. Maar jaarlijks overlijden gemiddeld 250 mensen door hittestress. Onze huizen zijn er niet op gebouwd, maar misschien nog belangrijker: onze cultuur ook niet. We weten dat de armste wijken ook de warmste wijken zijn. Dat mag van mij zo blijven, maar dan wel op een andere manier. Niet meer qua temperatuur, maar qua saamhorigheid. Ik zou graag zien dat mensen elkaar wat meer opzochten als het heet is. Samen verkoeling opzoeken of even bij iemand langsgaan met een ijsje. Doe je dat in de avonduren, als het buiten koeler is dan binnen, dan kan jouw alleenstaande oudere buurvrouw meteen met een gerust hart de voordeur openzetten om het huis door te luchten. Dit soort kleine dingen maken een enorm verschil, maar we zijn ons er simpelweg niet van bewust.’

‘Met hitte als aanvliegroute, kun je meteen andere problemen oplossen. Omdat hitterisico’s zich in zo veel domeinen manifesteren -gebied, gebouw, gezondheid- pleit ik voor een gemeentelijke hittecoördinator, die mensen met verschillende opgaven bijeenbrengt rondom hittestress. In de wijken waar de hitterisico’s het grootst zijn, is de gezondheidskloof bijvoorbeeld ook het grootst. Een logische stap is dan om programma’s voor valpreventie en bewegen te combineren met hittebestrijding en vergroening van de wijk. Zo zorg je er samen voor dat wijken aangenamer worden, dat mensen zich veiliger voelen en dat ze gezonder leven. Dat klinkt misschien zoetsappig, maar dat maakt het niet minder belangrijk. Juist niet! De nadruk in beleid moet echt verschuiven van curatief naar preventief. Niet alleen met mooie woorden, maar met tastbare maatregelen. Daar moeten we ons echt wat activistischer in opstellen. Want als het structureel goed gaat in wijken waar veel kwetsbare mensen wonen, is dat goed voor de hele samenleving.’ ←

Tekst: Martine de Wit ¦ fotografie: Bart van Dieken