Roel Vermeulen is hoogleraar milieu-epidemiologie aan de Universiteit Utrecht en wetenschappelijk directeur van de Data- en Kennishub Gezond Stedelijk Leven, een publiek-private samenwerking op het gebied van de leefomgeving. Met zijn onderzoek richt hij zich op het exposoom: alle externe factoren waaraan we in ons dagelijks leven staan blootgesteld, die onze gezondheid beïnvloeden. Wat is voor hem van belang voor een gezonde leefomgeving in 2034?

‘Bij de Universiteit Utrecht brengen we alle mogelijke positieve en negatieve omgevingsfactoren in kaart waar mensen in Nederland aan worden blootgesteld. Hoeveel groen is er in de omgeving, hoeveel geluidsoverlast, hoeveel sociaal contact, wat is de luchtkwaliteit, zijn er veel fastfood restaurants, enzovoort. Al die data koppelen we per gebied aan de gezondheidsgegevens van bewoners. De resultaten zijn verrassend. Zo heeft Utrecht verschillende wijken die allemaal even groen zijn, maar in de ene wijk heeft dat wel positieve gezondheidseffecten en in de andere niet. Je kunt dus niet zomaar een park aanleggen en ervan uitgaan dat bewoners ervan profiteren. Je moet begrijpen hoe mensen in een bepaalde wijk gebruikmaken van hun omgeving en waarom. Dat is de crux, daar moeten we naartoe met onderzoek. Interventies in de leefomgeving gebeuren met de beste bedoelingen, maar vaak ontbreekt de wetenschappelijke onderbouwing. Daarin kan ZonMw een mooie rol spelen: onderzoek stimuleren naar welke interventies wanneer werken.’

‘Om de effecten van interventies goed te monitoren en evalueren, stel ik me een netwerk voor van learning communities. Zo kunnen we meerdere interventies gelijktijdig testen en op zoek gaan naar verschillen en gemene delers. Op meerdere plekken testen en van elkaar leren is essentieel: we hebben geen tijd om langzaam vooruit te gaan. Met de huidige opgaven qua duurzaamheid, gezondheid en woningvoorraad is dit hét moment om het verschil te maken. Als we die kans nu missen, heeft dat voor lange tijd grote gevolgen voor de gezondheid van onze bevolking. En juist omdat beslissingen voor de gebouwde omgeving langetermijngevolgen hebben, is het belangrijk ruimte te laten voor flexibiliteit en voortschrijdend inzicht. Zo hoef je inrichting van de buitenruimte voor een toekomstig woonproject niet nu al te bepalen. Dat kan tegen die tijd met nieuwe wetenschappelijke kennis, in cocreatie met bewoners.’ ←

Tekst: Martine de Wit ¦ Fotografie: Thomas Duiker