Parels
Van alle projecten die ZonMw financiert, valt een aantal extra op. Deze ontvangen een Parel. We deelden er in ons bestaan zo’n 100 uit. 3 inspirerende voorbeelden.
Tekst: Gonny ten Haaft
Oudertraining ondersteunt scheidende ouders
De training ‘ScheidingsATLAS’ helpt ouders die gaan scheiden of gescheiden zijn, met het vormgeven van het hernieuwde ouderschap. In deze korte training krijgen ouders steun, informatie en tools om beter met de scheiding om te kunnen gaan. De training kreeg in 2021 een Parel en is sindsdien al veel gebruikt.
Ouders die uit elkaar gaan, zijn geen partners meer, maar blijven wel samen verantwoordelijk voor de kinderen. Dit kan vragen, onzekerheid en stress oproepen. Bijvoorbeeld over de impact van de scheiding op de kinderen, opvoeding na de scheiding en communiceren met de andere ouder.
De training is beschikbaar in online vorm en als groepstraining. Sommige ouders geven de voorkeur aan het groepsprogramma, anderen volgen liever de online sessies. Ouders kunnen zonder hun ex-partner deelnemen. Uit evaluatieonderzoek blijkt dat de training effect heeft. Het merendeel van de gebruikers voelde zich na deelname inderdaad geïnformeerd en beter toegerust op het ouderschap na scheiding.
De training kwam tot stand met subsidie uit het programma ‘Effectief werken in de Jeugdsector’. TNO ontwikkelde de training samen met het Kenniscentrum Kind en Scheiding, Humanitas Almere en e-health aanbieder Minddistrict. De Nederlandse training is ten dele afgeleid van de Amerikaanse training ‘ACT for the Children’. ←
Spelenderwijs nadenken over vrijheid en veiligheid
De ‘Waardenladder’ helpt zorgteams in de ouderenzorg om in complexe situaties ethisch verantwoorde keuzes te maken over vrijheid en veiligheid bij mensen met dementie. De onderzoekers die dit project uitvoerden, kregen in juni 2025 een ZonMw Parel.
Een belangrijke aanleiding voor deze ladder is de komst van de Wet zorg en dwang (Wzd, 2020), die streeft naar minder dwang en meer vrijheid voor onder meer mensen met dementie. Het lerend netwerk Vrijheid en veiligheid ontwierp deze tool om zorgorganisaties met de invoering van deze wet te ondersteunen.
De ‘Waardenladder’ is bewust een praktische, laagdrempelige tool in de vorm van een spel. Aan de hand van concrete casussen bespreken kleine groepjes zorgmedewerkers dilemma’s in de praktijk. Wanneer weegt vrijheid bijvoorbeeld zwaarder dan veiligheid? En hoe neem je daarin het perspectief van de cliënt, de naasten én de zorgverleners mee? Met hulp van de ladder komen zorgverleners tot een gedragen beslissing.
Het spelen van de ‘Waardenladder’ verloopt snel, in 10 tot 15 minuten. De ladder wordt al door zo’n 100 zorgorganisaties gebruikt. Met een extra ZonMw-subsidie komt er ook een versie voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel en één versie voor thuiswonende mensen met dementie. ←
ZonMw Parel voor beter samenwerken tussen artsen
Artsen uit verschillende vakgebieden beter laten samenwerken. Dat komt patiënten ten goede. Psycholoog Natasja Looman en haar team maakten video’s en een werkboek om hier aan te werken. Voor dit belangrijke werk kregen zij een ZonMw Parel.
Huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde voelen zich vaak niet gehoord door medisch specialisten in het ziekenhuis. Op hun beurt vinden medisch specialisten dat huisartsen soms te weinig hun mening delen. Dit zorgt voor problemen, vooral als een patiënt van de huisarts naar het ziekenhuis gaat of andersom.
De onderzoekers zochten daarom uit wat goed samenwerken helpt en wat het tegenhoudt. Met deze kennis maakten zij:
• Video’s over machtsverschillen tussen artsen
• Een werkboek met 32 werkvormen die echt helpen
• Praktijkvoorbeelden die succesvol zijn
• Het werkboek is digitaal en gratis te gebruiken. Ook artsen in België gebruiken het.
De ZonMwParel voor dit project werd uitgereikt in juni 2025 tijdens een bijeenkomst over Passende Zorg. Dit project is een goed voorbeeld van passende zorg. ZonMw financierde dit project vanuit het programma ‘Huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde’. ZonMw voert dit programma uit voor SBOH. SBOH betaalt de opleiding van huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde. SBOH is werkgever van ruim 3.500 artsen in opleiding (aio's), financier van 12 opleidingen en strategisch partner in de zorg- en onderwijswereld. ←