Trudy Prins, zelfstandig boardroom consultant en onder meer voorzitter van de programmacommissie Langdurige Zorg en Ondersteuning

‘Nog nooit zijn er in Nederland zoveel mensen op de arbeidsmarkt actief geweest als nu het geval is. Ondanks dat is het aantal vacatures groter dan ooit. De disbalans tussen de arbeid die nodig is om ons economisch bestel in stand te houden en het beschikbare arbeidspotentieel, wordt zichtbaarder en voelbaarder.

Ons zorgstelsel is een van de betere, zo niet een van de beste ter wereld, maar die disbalans knaagt aan de robuustheid ervan. De uitdaging is de zorgbehoefte niet te laten toenemen, daar waar er onvoldoende mensen zijn om die zorg te verlenen. Daarom hebben we nóg meer kennis nodig over het voorkomen van ziekte, of het tegengaan van het verergeren van ziekte, in de breedste zin van het woord. Alle kennis die we vergaren op het gebied van preventie en leefstijlinterventies moet ook zijn weg vinden naar het dagelijks leven van mensen. Het verschil in gezondheid tussen de hogere en lagere inkomensgroepen is nog steeds groot en neemt bovendien toe. Het risico op een nog grotere gezondheidskloof is dus niet denkbeeldig.

Dat betekent dat we allereerst die kloof moeten dichten. Zo niet dan wordt gezondheid, ongeacht de kennis die we vergaren, de komende 25 jaar steeds meer een zaak voor de happy few.’

Inez de Beaufort, hoogleraar Gezondheidsethiek, verbonden aan  Erasmus MC  

‘Ik kan het niet helpen: ik ben een professionele zorgenmaker. Ik ben bang voor de dramatische ontwikkelingen op het gebied van planetary health. Maar ook voor de blijvende of grotere gezondheidsverschillen in Nederland, en daaraan gekoppeld: een toegankelijke gezonde leefstijl voor allen. Denk aan oude mensen die zorg nodig hebben, maar dat er niks meer passend is of wordt gevonden, behalve palliatie en mogelijk ­gezellige robots. Of dat je dood moet (willen) als je al te begrotelijk wordt. En het contrast: dat je niet dood mag, als je zelf vindt dat je leven voltooid is. Ik vrees dat mantelzorgers volstrekt overspannen raken.

En ik maak me zorgen over de status van geestelijke gezondheid, in het bijzonder van jongeren. Maar ook over mensen met onbegrepen ziekten die worden weggezet als aanstellers. Of de bejegening in de zorg (kostbaar goed, dat niet duur is). Of de verleiding door goeroes met toverwoorden die inspelen op onze angsten en onze afkeer van kennis.

Onderzoek is zelden alleen de op­lossing – politieke wil en daadkracht zijn zeker even belangrijk – maar ­kennis helpt wel. Deze onderwerpen zijn al onderzocht of worden dat in ZonMw-verband. Misschien helpt nog meer onderzoek naar de ver­taling van onderzoeksresultaten in beleid? Al garandeert het opdienen van kennis in hapklare brokken niet dat besluitersland deze kennis ook tot zich neemt; daaraan staan ‘wetten in de weg’ en zijn er ‘praktische bezwaren’. Voorts ben ik van mening dat ethisch onderzoek deel moet zijn van elk programma.’

Pieter Jeekel, voorzitter van de Nederlandse AI Coalitie (NL AIC)

‘We staan voor grote maatschappelijke uitdagingen in de zorg in Nederland. Innovaties met Artificial Intelligence (AI) kunnen hier een positieve impact op hebben. Het opbouwen van kennis kan hierbij helpen. Kennis van data-analyse en veilig datagebruik is essentieel voor het stimuleren van innovaties binnen de gezondheidszorg. Effectieve samenwerking tussen zorginstellingen en bedrijven is cruciaal voor de ontwikkeling en implementatie van hybride zorg­oplossingen. Deze samenwerking vereist een diepgaand begrip van AI en de toepassingsmogelijkheden ervan.

Bovendien is het van belang om kennis te hebben van methoden om succesvolle innovaties op te schalen en te repliceren. Dat gaat nu nog niet snel genoeg. Ten slotte is het belangrijk om te kunnen beoordelen welke AI-gedreven innovaties daadwerkelijk een positieve impact hebben op gezondheidsuitkomsten en zorgkwaliteit. Een strate­gische benadering, gericht op deze kennisgebieden, zal leiden tot ­betere zorgoplossingen en een ­gezondere toekomst voor de ­samenleving.’

↑