Ons onderzoek naar dementie en ouderenzorg!
Van ziektemechanismen tot mantelzangers
Dementie is een belangrijk thema voor ZonMw. De belangstelling is meegegroeid met de maatschappelijke veranderingen. Nieuwe inzichten hebben de kijk op mensen met dementie voorgoed veranderd.
Tekst: Gonny ten Haaft en Marieke de Lorijn
Via het Onderzoeksprogramma Dementie (2021-2030) investeert ZonMw volop in haar verbindende rol. Acht multidisciplinaire consortia – zoals het consortium Fundamenteel onderzoek, het consortium Risicoreductie en het consortium Kwaliteit van leven – krijgen subsidie. In de consortia zitten onderzoekers, professionals, patiënten- en ouderenorganisaties, docenten, instellingen en het bedrijfsleven. Samen gaan zij op zoek naar antwoorden op een groot aantal vragen. Denk aan: welke ziektemechanismen kunnen het ontstaan van dementie verklaren? Welke interventies zijn effectief om dementie te voorkomen? Hoe kunnen we de diagnostiek rond dementie verbeteren? En: hoe kunnen wij de kwaliteit van leven van mensen met dementie verhogen? Een belangrijke gedachte achter het betrekken van veel verschillende spelers is dat het dementieveld vaak nog versnipperd is. Een van de belangrijke lessen uit het eerdere, grote dementieprogramma Memorabel (2013-2020) was: focus meer op bepaalde thema’s en bundel krachten.
Samenwerking is óók hard nodig bij het ‘laten landen’ van al die onderzoeksprojecten in de praktijk. Hoe krijgen we de opgedane kennis sneller bij de mensen met dementie, hun naasten en de professionals? In oktober 2023 en de eerste maanden van 2024 start ZonMw met nieuwe subsidierondes die expliciet op de toepassing van de onderzoeksresultaten zijn gericht. Doel is om met al die kennis mensen met dementie in hun dagelijkse leven echt verder te helpen.
Social Trials
Naast het Onderzoeksprogramma Dementie kent ZonMw nog een aantal andere programma’s rond het thema dementie. Daarvan richt Social Trials (2019–2023) zich op het dagelijks leven van mensen met dementie en hun naasten. Dit is ontstaan vanuit het gedachtengoed van Anne-Mei The, hoogleraar Langdurende zorg en sociale benadering dementie. Acht pilotgemeenten kregen in de afgelopen jaren geld om te experimenteren met manieren om ouderen ondersteuning te bieden die écht bij hun leefwereld aansluit. Dit gebeurt middels een integrale aanpak vanuit zowel het medische, psychologische als sociale perspectief. Evaluatie van deze pilots moet laten zien in hoeverre dit echt lukt.
Hoe kunnen wij de kwaliteit van leven van mensen met dementie verhogen?
Andere ZonMw-programma’s die vanuit zo’n integrale aanpak werken zijn Aanbod dagactiviteiten voor mensen met dementie, Kunst en Cultuur, Langdurende Zorg & Ondersteuning en Academische Werkplaatsen Ouderenzorg. Ook voor ouderen met andere aandoeningen dan dementie is het belangrijk dat hun zorg en ondersteuning aansluit bij de persoon, culturele normen, waarden en persoonlijke interesse. Hoe kan een oudere met lichamelijke of mentale beperkingen bijvoorbeeld nog een opa zijn, vrijwilliger of trouw lid van een zangkoor?
Participatiekoor
Een mooi voorbeeld uit één van de genoemde programma’s is een participatiekoor. In een aantal gemeenten bestaat nu zo’n koor, waarin iemand met dementie samen met een ‘mantelzanger’ zingt. Denk bijvoorbeeld aan zijn zoon of dochter, echtgenoot of vriend. Met subsidie van ZonMw vindt nu onderzoek plaats naar de betekenis van deelname aan zo’n koor, zowel voor de persoon met dementie als zijn naasten. Bij een positieve evaluatie kunnen zulke participatiekoren in meer gemeenten de kwaliteit van leven van ouderen verbeteren.
Een ander voorbeeld van een innovatieve sociale interventie is DemenTalent. In deze aanpak doen mensen met dementie vrijwilligerswerk dat aansluit bij hun talenten. Denk aan een oudere die voorleest op een basisschool, meewerkt aan het onderhoud van natuurgebieden of helpt op een kinderdagverblijf. Met subsidie van ZonMw is deze aanpak al positief geëvalueerd: het gedrag en de stemming van deze vrijwilligers met dementie verbetert (meer dan bij deelname aan een regulier ontmoetingscentrum) en de betreffende mantelzorgers worden minder belast. Last but not least blijkt deze interventie ook nog kosteneffectief. ←
Ons onderzoek naar dementie en ouderenzorg!
Van ziektemechanismen tot mantelzangers
Dementie is een belangrijk thema voor ZonMw. De belangstelling is meegegroeid met de maatschappelijke veranderingen. Nieuwe inzichten hebben de kijk op mensen met dementie voorgoed veranderd.
Tekst: Gonny ten Haaft en Marieke de Lorijn
Via het Onderzoeksprogramma Dementie (2021-2030) investeert ZonMw volop in haar verbindende rol. Acht multidisciplinaire consortia – zoals het consortium Fundamenteel onderzoek, het consortium Risicoreductie en het consortium Kwaliteit van leven – krijgen subsidie. In de consortia zitten onderzoekers, professionals, patiënten- en ouderenorganisaties, docenten, instellingen en het bedrijfsleven. Samen gaan zij op zoek naar antwoorden op een groot aantal vragen. Denk aan: welke ziektemechanismen kunnen het ontstaan van dementie verklaren? Welke interventies zijn effectief om dementie te voorkomen? Hoe kunnen we de diagnostiek rond dementie verbeteren? En: hoe kunnen wij de kwaliteit van leven van mensen met dementie verhogen? Een belangrijke gedachte achter het betrekken van veel verschillende spelers is dat het dementieveld vaak nog versnipperd is. Een van de belangrijke lessen uit het eerdere, grote dementieprogramma Memorabel (2013-2020) was: focus meer op bepaalde thema’s en bundel krachten.
Samenwerking is óók hard nodig bij het ‘laten landen’ van al die onderzoeksprojecten in de praktijk. Hoe krijgen we de opgedane kennis sneller bij de mensen met dementie, hun naasten en de professionals? In oktober 2023 en de eerste maanden van 2024 start ZonMw met nieuwe subsidierondes die expliciet op de toepassing van de onderzoeksresultaten zijn gericht. Doel is om met al die kennis mensen met dementie in hun dagelijkse leven echt verder te helpen.
Social Trials
Naast het Onderzoeksprogramma Dementie kent ZonMw nog een aantal andere programma’s rond het thema dementie. Daarvan richt Social Trials (2019–2023) zich op het dagelijks leven van mensen met dementie en hun naasten. Dit is ontstaan vanuit het gedachtengoed van Anne-Mei The, hoogleraar Langdurende zorg en sociale benadering dementie. Acht pilotgemeenten kregen in de afgelopen jaren geld om te experimenteren met manieren om ouderen ondersteuning te bieden die écht bij hun leefwereld aansluit. Dit gebeurt middels een integrale aanpak vanuit zowel het medische, psychologische als sociale perspectief. Evaluatie van deze pilots moet laten zien in hoeverre dit echt lukt.
Hoe kunnen wij de kwaliteit van leven van mensen met dementie verhogen?
Andere ZonMw-programma’s die vanuit zo’n integrale aanpak werken zijn Aanbod dagactiviteiten voor mensen met dementie, Kunst en Cultuur, Langdurende Zorg & Ondersteuning en Academische Werkplaatsen Ouderenzorg. Ook voor ouderen met andere aandoeningen dan dementie is het belangrijk dat hun zorg en ondersteuning aansluit bij de persoon, culturele normen, waarden en persoonlijke interesse. Hoe kan een oudere met lichamelijke of mentale beperkingen bijvoorbeeld nog een opa zijn, vrijwilliger of trouw lid van een zangkoor?
Participatiekoor
Een mooi voorbeeld uit één van de genoemde programma’s is een participatiekoor. In een aantal gemeenten bestaat nu zo’n koor, waarin iemand met dementie samen met een ‘mantelzanger’ zingt. Denk bijvoorbeeld aan zijn zoon of dochter, echtgenoot of vriend. Met subsidie van ZonMw vindt nu onderzoek plaats naar de betekenis van deelname aan zo’n koor, zowel voor de persoon met dementie als zijn naasten. Bij een positieve evaluatie kunnen zulke participatiekoren in meer gemeenten de kwaliteit van leven van ouderen verbeteren.
Een ander voorbeeld van een innovatieve sociale interventie is DemenTalent. In deze aanpak doen mensen met dementie vrijwilligerswerk dat aansluit bij hun talenten. Denk aan een oudere die voorleest op een basisschool, meewerkt aan het onderhoud van natuurgebieden of helpt op een kinderdagverblijf. Met subsidie van ZonMw is deze aanpak al positief geëvalueerd: het gedrag en de stemming van deze vrijwilligers met dementie verbetert (meer dan bij deelname aan een regulier ontmoetingscentrum) en de betreffende mantelzorgers worden minder belast. Last but not least blijkt deze interventie ook nog kosteneffectief. ←